Ślina, to wydzielina wytwarzana przez gruczoły ślinowe w jamie ustnej. Gdy ugryziemy kęs pokarmu, ślina go zmiękcza. Zatem gruczoły ślinowe wspomagają proces trawienia. Ale czy wiesz, że ta niepozorna przezroczysta i bezwonna substancja, to enzym który chroni organizm przed drobnoustrojami? Poznaj nieznane fakty o ślinie.
Jama ustana – produkcja śliny
W ciągu doby ludzki organizm wytwarza nawet litr śliny. W niej znajduje się enzym zwany amylazą ślinową lub ptialiną. Produkcja odbywa się w śliniankach podjęzykowych, podżuchwowych oraz przyusznych. Największe gruczoły wytwarzające ślinę znajdują się w ostatniej z wymienionych. Produkowana ciecz w zależności od miejsca wytwarzania może różnić się gęstością oraz lepkością. Powstaje głównie z polisacharydów, czyli skrobi i glikogenu zawartych w pożywieniu. Natomiast sama warunkuje wydzielanie maltozy (dwucukru) oraz dekstryny.
Gruczoły ślinowe u człowieka pracują z różną intensywnością. Możemy odczuwać nadmiar śliny, np. w wyniku zapachu lub widoku ulubionego jedzenia. Na pewno niejednokrotnie ugryzłeś się w język, to też aktywuje gruczoły ślinowe do pracy. Hamowanie produkcji amylazy ślinowej ma miejsce w przypadku silnych bodźców stresowych.
Funkcje śliny w jamie ustnej
Jedną z najważniejszych ról, jaką odgrywa ślina w ludzkim organizmie, jest tworzenie środowiska odpowiedniego dla jamy ustnej. Enzymy w niej zawarte pełnią funkcje nawilżającą, regulują pH i chronią zęby przed próchnicą oraz degradują resztki pokarmu. Dzięki niej możemy posługiwać się aparatem mowy, bo przecież nawilża błony śluzowe warg oraz języka. Ślina pełni również funkcję wydalniczą, gdyż dzięki niej pozbywamy się nadmiaru, np. mocznika, alkoholu, jodków i metali ciężkich.
Amylaza ślinowa to główny składnik śliny, który bezpośrednio przemienia polisacharydy w dwucukry oraz złożone węglowodany. Jeśli nie wierzysz, „wrzuć coś na ząb” i sprawdź. Gruczoły ślinowe w jamie ustnej produkują też przeciwciała, które niszczą drobnoustroje oraz pobudzają organizm do ochrony przed czynnikami chorobotwórczymi takimi jak bakterie, wirusy i grzyby. W składzie śliny znajdują się też peptydy, które umożliwiają i przyspieszają gojenie ran w obrębie jamy ustnej.
Mucyna to drugi z produktów gruczołów ślinowych wytwarzany obok amylazy ślinowej. Jest białkiem, który odpowiada za lepkość wydzieliny oraz właściwości nawilżające. Produkt ten umożliwia połykanie pokarmu, zlepianie kęsów oraz chroni przed nadmiernym wysuszeniem wnętrza jamy ustnej. Dodatkowo wspomaga wchłanianie leków wyprodukowanych, m.in. na bazie piramidonu oraz nitrogliceryny.
Próchnica powstaje w wyniku rozkładania cukrów w organizmie przez różnorakie bakterie. Proces ten prowadzi do produkcji kwasów, które maja negatywny wpływ na szkliwo zębów. Ślina niweluje owe kwasy dzięki zawartości jonów wapnia i fluorków.
Ostatnio naukowcy z Uniwersytetu w Los Angeles odkryli, że na podstawie śliny można określić wiek człowieka. Ta niepozorna wydzielina jest równie ważnym dostarczycielem informacji na temat ludzkiego DNA co krew.
